Hoppa till innehåll
Media

Boazodoalu boahtteáigi -bargojoavkku loahpparaportta ovdanbuktojumit boazodoalu eallinvuoimmi doarjuma várás

maa- ja metsätalousministeriö
Julkaisuajankohta 28.2.2023 9.48
Dieđáhus
Kuva: Jouko Kumpula

Boazodoallu lea sápmelaš ja davvisuopmelaš kultuvrra dehálaš oassi sihke fuopmášahtti ealáhus. Eanan- ja meahccedoalloministeriija ásahii 1.11.2021 boazodoalu boahtteáigi -bargojoavkku, man bargun lei válmmastallat doaibmamálliid bálgesguovdásaš boazoguohtoneatnamiid dikšun- ja geavahanplánaide sihke árvvoštallat eará boazodoalu ovdánahttindárbbuid. Bargojoavkku ovdanbuktojumit leat čohkkejuvvon 28.2.2023 almmustuhtton loahpparaportii.

Boazodoallu lea deaivan ođđa hástalusaid dálkkádatroasu, koronapandemiija sihke Ruošša fallehan soađi ja dan mielddisbuktin hattiid loktaneami mielde. Nuppe dáfus boazodoalus lea ođđalágán árvu fuolahussihkarvuođa oaidninvuogis. 

-    Boazodoallu lea fiinna suopmelaš árbevierru ja ealáhus, man lea mávssolaš eahccit. Bargojoavku lea dahkan hui buori barggu identifiseredettiinis doaimmaid boazodoalu sihkkarastima várás ja bargojoavkku višuvnna asttaheami várás  – ”hástalusain fuolakeahttá boazodoallu lea dás duohkonai gánnáhahtti, ceavzilis ja kultuvrralaččat mearkkašahtti ealáhus”. Stuora giittus buohkaide bargojoavkku lahtuide, giitá eanan- ja meahccedoalloministtar Antti Kurvinen

Buresbirgejeaddji boazoealáhusa váibmosis leat bistevaččat dikšojuvvon ja doarvái buorit guohtoneatnamat sihke bohccuid ja boazobargiid buresbirgen. Bargojoavkku raporttas boazodoalu eallinvuoibmi háliiduvvo doarjut nu ahte identifiserejuvvojit doaimmat, maiguin dorvvastuvvo eallinbirrasiid buoret dilli ja ealáhusa guohtonresurssat. Ulbmilin lea maid geahpidit bohccuiguin bargama ja eará eanageavaheami gaskavuođa ruossalasvuođaid.  

Guohtoneatnamiid ceavzilis anu váfisteapmi sihke ávžžuhusat, mat dorjot boazodoalu 

Boazodoalu guovddážis leat doarvái buorit, muosálaš ja máŋggalágán guohtoneatnamat. Bargojoavkku ovdanbuktin dikšun- ja geavahanplánaid ulbmilin lea sihkkarastit boazoguohtoneatnamiid ceavzilis anu sihke merret bohccuid guohtuma vugiin, mii ovddida ja dorvvasta luonddu máŋggahápmásašvuođa. 

-    Boazodolliid gaskavuođas doarvái buriid boazoguohtoneatnamiid seailun boahtte buolvvaide lea muosáhuvvon álohii dehálažžan. Guohtoneatnamiid dikšun- ja geavahanplánaid bakte bálgesat ja boazodoallit čájehit iežaset ovddasvástádusa guohtoneatnamiid ceavzilis anus. Bargojoavkku oainnu mielde maid eará eanangeavaheamis galget sihkkarastojuvvot boazodoalu doaibma- ja ovdánahttinvejolašvuođat sihke gávdnat vugiid guohtoneatnamiid ovddešteami váráš, gávnnaha Bálgosiid ovttastusa ságadoalli Mika Kavakka

Plánaide gullet molssaevttolaš doaibmabidjun jeagelguohtoneatnamiid dili buorideapmi, guohtoneatnamiid lonohallanvuogádaga ovddideapmi, bálgesiid ja dan eallodikšunovttadagaid ovttastahttin ja ovttasbarggu ovdánahttin sihke doaimmat dálvvi badjel ealihanboazomeriid ráddjema várás njuovademiin árrat ja ealihanboazomeari doalahemiin vuollel stuorimus lobálaš meari. Dikšun- ja geavahanplánat evttohuvvojit boahtit geatnegahttin pilohttageahččelemiid (2023-2024 ollahuhttinvuloš) maŋŋel. 

Dasa lassin bargojoavku ovdanbuktá ávžžuhusaid, maiguin gehččojuvvojit leat positiivvalaš váikkuhusat boazodoalu boahtteáigái. Ráđđádallanvuoimmi ovdánahttima várás bargojoavku ovdanbuktá čielggaduvvot bohccobierggu soahpamušbuvttadusa ja boazodoalu buvttadeaddjiorganisašuvnna vuođđudeami. Buvttadeaddjiorganisašuvdna váfistivččii ealáhusbargiid ráđđádallansajádaga márkaniin ja buoridivččii buvttadusa plánavulošvuođa ja ábasvuođa. Kultuvrralaš mearkkašumiid váfisteami várás ávžžuhuvvo dutkamuš ja analysa das, mot dáláš doarjjareaiddut bálvalit sápmelaččaid árbevirolaš buvttadanvuogádagaid eallinvuoimmi.  

-    Mun lean bajásdoallan bargojoavkkus boazodoalu gánnáhahttivuođa ja sámi boazodoalu. Lean duhtavaš, ahte bargojoavku ávžžuha sápmelaččaid árbevirolaš buvttadanhámiid bajásdoallama ja váfisteami, muitala Sámedikki ovddasteaddji Asko Länsman.

Duottarluonddu suodjaleami várás bargojoavku evttoha viiddit ságastallamii vuođđudusa, mii vuojulii boazoguohtoneatnamiid ortnega ja duottarluonddu seailluheami gažaldagaide. 

-    Duottarluondu earáhuvvá buot jođánepmosit, ja measta 40 proseantta duottaršlájain leat juo uhkivuložat. Juos duottarluonddu suodjaleapmi ii dál beavttálnuhttojuvvo, máŋggat duottaršlájat jávket lagaslogijagiid. Luonddu máŋggahápmásašvuođa váfisteapmi lea maid boazoealáhusa ávki, daningo bohccot leat sorjavaččat duoddariid addin biebmus. Danin bargojoavku evttoha Bohccot ja duottarluondu -vuođđudusa ceggema, gávnnaha Riku Lumiaro Suoma luonddusuodjalanlihtus.  

Oahpásnuva bargojoavkku buot ovdanbuktojumiide loahpparaporttas  

Boazodoalu boahtteáigi -bargojoavku 

Boazodoalu boahtteáigi -bargojoavkku bargun lei válmmastallat doaibmamálle bálgesiid boazoguohtoneatnamiid dikšun- ja geavahanplánaide, mat sihkkarastet boazoguohtoneatnamiid ceavzilis anu mearriduvvon stuorimus lobálaš boazologuid mielde. Dasa lassin Sanna Marina ráđđehusprográmma mielde bargun lei árvvoštallat eará boazodoalu ovdánahttindárbbuid.   

Bargojoavkku doaibmaáigodat lei 1.11.2021–28.2.2023. Ovddasteaddjit ledje eanan- ja meahccedoalloministeriijas, Sámi (Lappi) EJB-guovddážis, Luondduriggodatguovddážis, Bálgosiid Ovttastusas, MTK Davvi-Suomas, Suoma luonddusuodjalanlihtus, Sámedikkis, Meahciráđđehusas, Lappi universiteahtas ja Sámi (Lappi) guovlohálddahusvirgedoaimmahagas. Dasa lassin bargojoavku gulai guovddáš boazodoalloguovlluid boazoisiđiid sihke eará surggiid áššedovdiid. 

Lassidieđut:

  • Eanan- ja meahccedoalloministeriija: ráđđádalli virgeolmmoš Tapani Sirviö, 050 4316077, tapani.sirvio(at)gov.fi
  • Bálgosiid ovttastus: Mika Kavakka, 0400 211861, mika.kavakka(at)paliskunnat.fi
  • Sámediggi: Asko Länsman, 0400 385898, asko(at)lumiporo.fi
  • Suoma luonddusuodjalanlihttu: Riku Lumiaro, 050 5859857, riku.lumiaro(at)syke.fi

Puásuituálu puátteevuotâpargojuávhu loppâraportist iävtuttâsah puásuituálu eellimvuáimálâšvuođâ tuárjum várás.
Puäʒʒtääl pueʹttiääiʹjtuâjj-joouk lopprapoortâst eʹtǩǩõõzz puäʒʒhååid jieʹllemviõkksažvuõđ tuärjjeem diõtt

Ruoka ja maatalous