Davviriikkalaš dálkkádatrievdamii vuogáiduvvankonfereanssas šattai čielgaseappot dárbu dálkkádatriskkaid máŋggabeallásaš geahčadeapmái

Davviriikkalaš dálkkádatrievdamii vuogáiduvvankonfereansa NOCCA 2025 čohkkii 14.−15.5.2025 Roavenjárgii 160 áššedovdi juohkit ođđaseamos dutkandieđu ja geavada ovdamearkkaid dálkkádatriskkaide ovddaldastimii.

Konfereanssa geahčaduvvoje earenoamážit davviguovlluid hástalusat ja vejolašvuođat earáhuvvi dálkkádagas. Dasa lassin ovdanbuktimiin deattuhuvvoje vuogáiduvvama vuoiggalašvuohta, dorvvolašvuođa dimenšuvnnat ja máŋggasuorggat ovttasbargu. Dáhpáhus muosáhuvvui dehálaš foruman sierra doibmiid rájiid rasttildeaddji dialogii, mii buvttii ovdan ovttasbarggu mearkkašumi moalkás hástalusaide vástideamis.

Eanan- ja meahccedoallominister Sari Essayah gávnnahii rahpansáhkavuorustis, ahte Davviriikkaid ministariid jagi 2004 vuolláičállin Karlstada loahppaárvalus lea váfes muittuhus oktasaš ovddasvástádusasteamet buoridit resileanssa ja ovddaldastima rájiid rastá. 

”Mii buohkat leat ‘ođđa normála’ guoras. Resilieanssa ja vuogáiduvvama váfisteapmi lea guhkás oahppan bargama bakte. Vuogáiduvvanpolitihkka ja dan geavat ferte vuođđuduvvat geavada muosáhusaide, ođđa ideaid geahččaleapmái ja árjii gávdnat innovatiivvalaš čovdosiid mohkkás čuolmmaide. Dutkamušas lea dás guovddáš rolla”, ministtar deattuhii.

Son gávnnahiinai, ahte dálkkádatrievdamii vuogáiduvvan gáibida máŋggadieđalaš lahkonanvuogi ja diehtagiidgaskasaš ovttasbarggu, mii speadjalasttii sakka NOCCA2025-konfereanssa ovdanbuktimiin ja ságastallamii. Dálkkádatrievdamii vuogáiduvvan lea fáddán maid Davviriikkaid eanan-, vuovde-, biebmogálvo- ja guolledoalu ovddasvástideaddji ministeriid čoakkámis Kuopios 11−12.6. NOCCA 2025 -konfereanssa guovddášsáhkasisdoalut ovdanbuktojuvvojit ministerčoakkámis.  

Dasa lassin konfereanssa prográmmakomitea ságadoalli, Helssega universiteahta gávpotbiraspolitihka professor Sirkku Juhola doalvu NOCCA:s ožžojuvvon oainnuid Eurohpa vuogáiduvvankonfereansa ECCAi, mii ordnejuvvo geassemánu Itálias.

EU háliida váfistit vuogáiduvvandoaimmaid earret eará láhkaásahemiin, komišuvnna dálkkádatváldoossodaga várreoaivehoavda Jan Dusík muitalii videodearvvahusainis. Komišuvnna evttohus eurohpalaš vuogáiduvvanplánan vurdojuvvo jagi 2026 loahppageažis. EU:s viggojuvvojit earenoamážit čielggasmahttit dálkkádatriskkaid ovddasvástádusat EU ja lahttoriikkaid gaskka. Dasa lassin ulbmilin lea ovddidit sierra sektoriid vuogáiduvvanbarggu individuálalaččat plánejuvvon ja ollahuhtton čovdosiiguin ja váfistit almmolaš ja priváhta sektoriid doibmiid vuogáiduvvama. 

NOCCA-konfereanssa addámuš doarju Davviriikkaid váikkuheami EU vuogáiduvvanpolitihkkii sihke ráhkkaneami ON COP30-dálkkádatčoakkámii, mii dollojuvvo skábmamánu Brasilia Belámis. 

Fáddán vuogáiduvvama rájit ja vejolašvuođat 

NOCCA 2025 prográmmas čikŋojuvvui earenoamážit davviguovlluid boahtteáigái earáhuvvi dálkkádagas sihke vuogáiduvvama rájiide. Váldohubmiin professor Frans Berkhout Londona King’s Colleges deattuhii dálkkádatrievdamii vuogáiduvvama rájiid ipmirdeami olbmuid ja organisašuvnnaid doaibmama sihke doaibmivuođa oaidninvuogis. Dát lea su mielde dehálaš, vai vuogáiduvvamii várrejuvvon resurssat máhttojuvvojit čuozihit riekta.

Dálkediehtaga instituhta váldohoavda Petteri Taalas dagai geahčastaga dálkkádatrievdama dillái ja dan čuovvumii sihke čujuhii dálkkádatrievdama viiddes dorvvolašvuohtaváikkuhusaide. Eurohpa dorvvolašvuohta- ja ovttasbargoorganisašuvdna ETYJ:a ságadoalli dálkkádatdorvvolašvuođa spesiálaovddasteaddji Kerstin Stendahl deattuhii, ahte dálkkádatriskkat ja daidda dávisteapmi lea kritihkalaš dehálaš fuomášit viidát dorvvolašvuohtabarggu oassin. Ovdamearkan son loktii ovdan Suoma ollislaš dorvvolašvuođa málle. 

Dálkkádat lieggana davviguovlluin mihá jođáneappot go eananspáppa gaskaárvvut ja máilmmi eará guovllut. Nuoraid dálkkádatváikkuheddjiid ja dutkiid panelas gieđahallojuvvoje dálkkádatrievdama váikkuhusat nuoraid ja boahttevaš buolvadagaid eallimii. Dasa lassin nuorat rahpe oainnuideaset nu vuogáiduvvandoaimmain go dálkkádatdutkamuša boahtteáiggis.  

Measta 40 ovdanbuktima ja posterčájáhus

Prográmma ovdanbuktima ja posterat gieđahalle guđa sierra fáttá sierra oaidninvugiid mielde. Ovdanbuktimiin gieđahallojuvvoje vuoiggalašvuođa gažaldagat, rájiid rasttildeaddji dálkkádatriskkat, riddoguovlo- ja dulveriskkat, dálkkádatdoaimmaid ruhtadeapmi, Davviriikkaid boahtteáigi earáhuvvi diliin sihke ođđalágán vuogit ovddidit vuogáiduvvama báikkálaš- ja ja guovlodásis sihke Eurohpa uniovnnas. 

Dutkamuša lassin dálkkádatrievdama váikkuhusat ja dasa ovddaldastin gieđahallojuvvui konfereanssas maid kultuvrra vugiiguin ja áiccalmahttimiin geavada vuogáiduvvanbarggu ja -dárbbuid. Anársápmelaš livđe ovdanbuktin dovddus Anna Morottaja čájehii loaiddastemiinis earret eará luonddudiliid nuppástusaid. Nuppástusaid váikkuhusaide ja daidda ovddaldastimii oahpahuvvui boazodálus, Roavenjárgga gávpotbirrasis sihke dieđaguovddáš Arktikumis. 

Suoma álbmotlaš vuogáiduvvanpolitihkas ovddasvástideaddji luondduriggodatráđđi Kirsi Mäkinen eanan- ja meahccedoalloministeriijas giittii dáhpáhusa oasseváldiid, ovdanbuktiid ja ordnejeddjiid duođaid attolaš konfereanssas.  

”Dálkkádatriskkaid háldema dárbu lassána servodaga sierra oassesurggiin, ja dárbbahuvvo ovttasbargu ođđa hástalusaide dávisteapmái. Ovdamearkka dihte rájiid rasttildeaddji dálkkádatriskkat ja dálkkádatdorvvolašvuođa gažaldagat hástalit árbevirolaš lahkonanvugiid dálkkádatrievdamii vuogáiduvvamis. Konfereansa čájehii rájiid rasttildeaddji ja doibmiid ovttastahtti dialoga mearkkašumi oktasaš dillegova ja čovdosiid ovdánahttimis”, Mäkinen dadjá. 

EMM ja EJB-guovddážiid riikkaviidosaš dálkkádatovttadaga ordnen NOCCA 2025 -konfereansa lei Suoma ja Ålándda ságadoallivuohtabaji oassi Davviriikkaid ministerráđis. Ulbmilin lea, ahte čuovvovaš Davviriikkalaš dálkkádatrievdama vuogáiduvvankonfereansa ordnejuvvo jagi 2027.   
 

Eará sajis min siidduin: 

Álbmotlaš dálkkádatrievdamii vuogáiduvvanplána 2030

Dálkkádatrievdama ovddaldastima rájiide ja vejolašvuođaide Davviriikkain čikŋojuvvo Roavenjárggas 14.−15.5. 

Lassidieđut:

Kirsi Mäkinen
luondduriggodatráđđi
eanan- ja meahccedoalloministeriija
0295 162 104
ovdanamma.goargu@gov.fi

Jaana Kaipainen
ráđđádalli virgeolmmoš 
eanan- ja meahccedoalloministeriija
0295 162 166
ovdanamma.goargu@gov.fi