Dálvi 2023/2024: Boazoguovllu dálkedilit vákšojuvvojit
Eanan- ja meahccedoalloministeriija lea vuostáváldán Bálgosiid ovttastusas dieđáhusa, mas bivdojuvvo dillečilgehus boazovahátásahusa mielde. Dálá dieđu čuovggas ministeriija ii ane čilgehusa dárbbašlažžan, muhto čuovvu dili ja árvvoštallá dárbbu mielde diliid ođđasit.
Bálgosiid ovttastusa sádden dieđáhusas ministeriijai ii muitaluvvo dallánaga dáhpáhuvvan vahágiin, mat sáhtále duođaštuvvot dutkamušain. Dan sadjái dieđáhusas govviduvvojit boazodoalloguovllu diliid nuppástusat ja nohkkojuvvon boahttevaš vahát, dego vejolaš miessebuhtadusa geahppáneapmi.
Eanan- ja meahccedoalloministeriija atná čalmmis dili gárggiideami ja árvvoštallá diliid ođđasit, juos ovdamearkka dihte jápmán eallit dehe eará duššamat fuomášuvvojit nuppástuvvan diliid dihte. Dehálaš mearkkat vejolaš vahágiin ožžojuvvojit čakčat 2024 njuovvandieđuid mielde, sihke Sámi ealáhus-, johtolat- ja birasguovddáža dán dálvvi boazostatistihkain.
Boazodoalloguovllu diliid nuppástusat eai automáhtalaččat doalvvo vahátbuhtadusaide. Ortnet lea doaisttážii adnojuvvon buhtadusaide dušše oktii, dálvvi 2019/2020 diliin, goas sulaid 40 % boazodoalu njuovvanbuhtadusas massojuvvui. Boazovahátláhka ja -ásahus lea buhtadusvuogádat, man ulbmil lea doaibmat nu ahte spiehkastatlaš eallidávddat dehe luonddujámut eai bijale vára vuollái ealáhusa bistevašvuođa.
Ministeriija ovdánahttá čuovvuma Luondduriggodat-guovddážiin
Eanan- ja meahccedoalloministeriija čuovvu boazodoalloguovllu dálke- ja guohtundiliid. Čuovvun vuođđuduvvá Dálkediehtaga instituhta mánnostatistihkaide ja áiggolaš Luondduriggodatguovddáža (LUKE) dálkečoahkkáigeasuide. Dillečuovvuma ulbmilin lea sihkkarastit boazodoalu dálvejámuid várás heivehanvuloš láhkaásaheami (”Boazovahátláhka” ja ”-ásahus”) gáibidan ráđđen diliid ja daid mielddisbuktin árrováikkuhusaid vuhtii váldima. Ministeriija maid joatká ja ovdánahttá dálke- ja luonddudiliid čuovvuma ovttasráđiid LUKE:in, ja ulbmilin lea buoridit dieđu sirdima LUKE:s ministeriijai čavčča 2024 rájes.
Lassidieđut:
Láhkaásaheapmi: Boazovahátláhkaásaheami ulbmilin lea boazovahátlága ákkaid mielde ”dahkat vejolažžan meannudeami, mainna sáhtálii jođánit váldit atnui buhtadusvuogádaga go roassu dáhpáhuvvá. Dainna dorvvastuvvojit ealáhusa joatkahuvvama eavttut” (HE 247/2010). Dasa lassin ráđđehusa evttohusas gávnnahuvvo, ahte ”ráhkadettiin buhtadusvuogádaga jámuid várás ráhkkánjuvvo dasa, ahte vuorddekeahtes jámut eai doalvvo ollásit vejolašvuođaid joatkit ealáhusain bargama.”
- Ráđđehusa evttohusa 247/2010 vuođul addojuvvon láhka
- Ráđđehusa evttohusa 247/2010 vuođul addojuvvon ásahus
Dálvediliid čuovvuma historjjás: Boazodoalloguovllu guohtundiliid čilgehus dehe gávnnaheapmi ii doalvvo automáhtalaččat vahátbuhtadusaide. Boazovahátásahusa almmuhusat/čilgehusat 2 ja 3 § mielde:
- Almmuhusat dálkki dehe luonddudiliid nuppástusain boazovahátlága ja -ásahusa mielde, leat ožžojuvvon bálgosiin 3 geardde (giđđat 2017, dálvet 2019/2020, dálvet 2021/2022):
- 1 gearddi (giđđat 2017) EMM ii leat vel mearridan johttáhit čilgehusa dillealmmuhusaid vuođul
- 2 gearddi EMM lea mearridan ollašuhttit dillečilgehusa.
Meannudeamit ja árvvoštallamat boazovahátásahusa 3 ja 5 § mielde: Diliid earáhuvvan buhtadussii vuoigadahtti jápmun gávnnahuvvo stáhtaráđi mearrádusain. Mearrádusa ovdal lea Sámi EJB vahátárvvoštallan.
- Dálvvi 2019/2020 dillečilgehusa maŋŋel ráhkaduvvon vahátárvvoštallama vuođul stáhtaráđđi mearridii buhtadusain.
- Dálvvi 2021/2022 dillečilgehusa čuvvon vahátárvvoštallama vuođul stáhtaráđi gávnnahii mearrádusainis, ahte dilit eai nuppástuvvan dálvebaji 2021–2022 boazovahátláhkaásaheami dárkkuhan vuoigadahtti jápmun.
Lassidieđut eanan- ja meahccedoalloministeriijas: Ráđđádalli virgeolmmoš Tapani Sirviö, t. 050 431 6077
