Ráđđehusa ovdanbuktojupmi luossabivddu gieldimis Deanus addojuvvui riikkabeivviide
Ráđđehusa ovdanbuktojupmi luossabivddu gieldimis Deanus jagi 2022 addojuvvui riikkabeivviide stáhtaráđi čoahkkimis duorastaga 21.4.2022. Ovdanbuktojumi mielde luossa ii oččoše bivdojuvvot obanassiige Deanus dahje dan oalgečáziin nohkavaš jagi.
Sivvan fámolaš gildui lea Deanu luossanáliid hui gievrras hedjoneapmi jagi 2018 rájes. Árvvoštallamiid mielde buot luossabivdu livččii liigebivdu dálá áigge. Luossamearri, mii máhccá mearas, lea nu vuollin, ahte ceavzilvuođa ulbmilat eai ollašuva, vaikko guolit eai bivdojuvvoše oppanassiige. Dasa lassin einnostus árvvolaš stuorát, máŋga jagi mearaš šaddan duovviid mearrái lea hui heittot.
Maiddái Deanu oalgejogaid luossanáliid dilli lea eanan- ja meahccedoalloministeriija árvvoštallamiid mielde fuolastuhtti. Luossanáliid dilli lea hedjonan mearkkašahtti láhkái Deanu oalgejogain jagi 2017 guoskan alimus rievtti árvvoštallan riektedáhpáhusa maŋŋel. Ohcejoga luossanálli ii eará oalgejogaid láhkái šat deavdde ceavzilvuođa ulbmiliid.
Daningo Deatnu lea Norgga ja Suoma gaskasaš rádjejohka, de luossabivdočovdosat galget dahkkot ovttasráđiid Norggain. Áššis lea geahččaluvvon ráđđádallojuvvot hui uhccánaš luossabivdovejolašvuođas, man mielde guollebivdu livččii lobálaš ráddjejuvvon beivviid árbevirolaš bivdosiiguin. Dás ii leat goittotge joksojuvvon boađus, daningo molssaeavttut eai leat čujuhuvvan ollašuhttingelbbolažžan. Hui gáržžiduvvon luossabivdovejolašvuođa juohkin máŋgga guolástanjovkui ja guolástanvuohkái lea geavadis váttis ollašuhttot. Evttohusat dákkár guolástanvejolašvuođas eai leat ožžon doarjaga áinnas árbevirolaš, sámi guolástankultuvrii gullevaš buođđobivdosiid geavaheddjiin, báikkálaš guolástanrievtti oamasteddjiin. Hui ráddjejuvvon guolástanvejolašvuođa hástalussan lea maid dat, ahte guolástandeaddu jáhkehahttivuođa mielde čuohcá hui fámolažžan lobálaš viidodagaide, mii lasiha riskka báikkálaš luossanáliid dili hedjoneapmái ain.
Hástaleaddji dilis eará guollešlájaid bivdovejolašvuođat háliiduvvojit lasihit, nu ahte Deanus sáhttá boahtte geasi bivdit eará guliid go luosa veaháš suovválaččat mearrádusaiguin go diibmá. Eará go luosa stággobivdu fatnasis lea ulbmil suvvojuvvot báikegottálaš lobiiguin, mátkkálaččaid soavvellobiin oažžu geavahit dávjjit guđešluohká dolgevuokka ja eará šlájaid fierbmebivdomearrádusat nuppástuhttojit suovválaččabun loahppageasi rájes. Mearkkašahtti lea maid dápmoha/guvžžá bivddu suovvan eará šlájaid go luossabivdomearrádusaiguin. Ulbmilin lea ovddidit máŋggabeallásaš guollebivddu Deanu čázádagas ja lasihit maid eará go luosa mearkkašumi biebmoguollin ja turismaguolástusa čuozáhahkan.
Deanu luossanáli ealáskahttima várás lea dehálaš maid dahkat dutkamuša Detnui boahtán vierrošlájas, ruoššaluosas. Luondduriggodatguovddáža boahtte gease prošeavttas čielggaduvvojit ovttas Deanuleagi guollebivdiiguin ruoššaluosa jávkadanbivdui heivvolaš ja lussii árohis bivdovuogit ja dábit. Dasa lassin Luondduriggodatguovddáš čoaggá dieđuid ruoššaluossaveajehiid láhttemis dál, go diimmá čavčča gođus riegádan veajehat leat álggaheame mearragoargŋuma. Lassidiehtu leat dárbbašlaš, daningo dán eallinmuttus lea hui vánis diehtu Davvi-Atlántta guovllus.
Lassidieđut eana- ja meahccedoalloministeriijas:
Vesa Ruusila, meahcceráđđi, tel. 02951 62051, vesa.ruusila(at)gov.fi
Tapio Hakaste, ráđđádalli virgeolmmoš, tel. 02951 62152, tapio.hakaste(at)gov.fi
Haldâttâs iävtuttâs luosâpivdo kieldimist Tiänust adelui ovdâskoodán (inarinsaame)
Halltõõzz eʹtǩǩõs luõss-šeellmõõžž ǩeâlddmõõžžâst Teänjooǥǥâst uʹvddeš eeʹttiǩ-kådda (koltansaame)
